I mange år har eg hatt tankar om å gå tur rundt Hjørundfjorden. Etter kvart har fleire gjort dette, nokre har hatt som mål å sette nye rekordar der det gjeld det å bruke kortast mogleg tid. For meg handla om å kunne gå ei fleire dagars samanhengande vandring rundt fjorden i det fjellområdet som ligg nærast hjartet mitt.
Hjørundfjorden vert ofte kalla verdas vakraste fjord, og det er ikkje berre av lokale patriotar. Men om det er Hjørundfjorden, Geirangerfjorden eller kanskje Nærøyfjorden som fortener tittelen er likevel mindre viktig Hjørundfjorden skjer seg om lag 3,5 mil inn i det alpine fjellområdet som heiter Sunnmørsalpane. Då er inste delen, som strengt teke heiter Storfjorden, teken med. Ei sidearm på om lag 6,5 km, Norangsfjorden, strekkjer seg frå Lekneset inn til Øye. Fjella utgjer eit tindeland på begge sider av fjorden der dei høgste tindane strekkjer seg opp mot 1600 – 1700 moh.
Mange av dei alpine toppane står med foten i fjorden. Enkelte gir flott utsikt, ikkje berre til tindelandskapet rundt fjorden, men også ut mot havet som ikkje ligg så langt mot vest. Dei fleste fjella er ikkje vanskelege å bestige, men likevel må området karakteriserast som eit krevjande turterreng.
Eg reknar meg sjølv som lommekjent i Sunnmørsalpane. Eg har traska i området i nærare 30 år, og har gått dei fleste rutene og på dei fleste fjelltoppane. Mitt ruteval er ein av fleire måtar å gjere rundturen på. Ålesund-Sunnmøre Turistforening gjennomførte ein Hjørundfjorden rundt-tur seinare same året, som på enkelte parti overlappa mitt ruteval. På eitt parti vil eg også tilrå andre å gjere eit anna ruteval enn det eg gjorde. Dette kjem eg tilbake til nedanfor.
I slutten av juni vart det varsla ein periode med stabilt vér. Det var ingen opplagde kandidatar til å kunne vere med på tur over fleire dagar utanom ferietid, så eg gjekk åleine. Det er ei eiga oppleving å vere på tur og ute i naturen over fleire dagar utan selskap med andre. Eg set pris på det, sjølv om det også er kjekt med godt turlag. Likevel må ein ha tanke for at uhell kan skje, det vil alltid vere ein ekstra risiko og store deler av turen ville gå føre seg i terreng utan mobildekning.
Hundeidvika - Trandalssetra
Sidan eg var så dum å gå innom jobb for å avslutte noko, vart det nesten ettermiddag før eg kunne gå opp Megardsdalen. Derifrå gjekk eg forbi Storevatnet før eg runda over Tverrfjellet, noko annleis enn ruta som er lagt inn på turkartet.
Eg må innrømme at bilvegen som framleis ligg i Riksemdalen tek ned opplevinga av det som elles er eit storslott fjellandskap. Etter ein betre middag ved Storevatnet, hadde klokka vorte om lag 19:30. Skodda låg ned i toppane rundt heile dalen, også oppe i skaret mellom Blåbretinden og Storvasstinden. Det vert nytta ulike namn på dette skaret: Blåbreskaret, Riksemskaret og Trandalskaret.
Opp mot skaret låg det også nysnø. Eg funderte på om det var greiast å få ein lett start og reise teltet på den flotte teltplassen eg alt kvilte ved, eller om det var betre å få ein god start ved å nå fram til Trandalssetra første dagen. Eg kom til at det ikkje var usannsynleg at skodda ville ligge tett i skaret også morgonen etter, så eg tok laust. Med full oppakning er det ei bra oppstigning til skaret, særleg sidan eg måtte vasse i nysnøen som hadde kome i høgda siste dagane. Sikta var tilnærma null i skoddehavet, men eg kontrollerte rutevalet med kart og kompass.
Oppe i skaret var det likevel vanskeleg å vere sikker på om eg var på rett veg, Eg sjekka difor orienteringsevna ved å slå på ein nyleg nedlasta app på mobilen. Først ville GPS’en ha det til at eg var i området Øvre Mo i Ørsta sentrum! Men etter å ha summa seg litt, gav den stadfesting på at eg var der eg trudde.
Rundt klokka 22:30 kom eg endeleg ned til Trandalsdalen etter for det meste stilaus nedoverbakke frå Skarrabbvatnet.
Trandalssetra - Storevatnet i Langseterdalen
Turen ned til Trandal og ut til Indre-Trandal gjekk på grusveg, deretter bratt opp i Lisjedalen langs den flotte elva. Ein rast ved dei gamle murane etter eit sel vart også nytta til å studere terrenget innover mot Nordkopskaret. Ein av grunnane til at eg hadde teke rundturen denne vegen, var at eg lenge har vore nyfiken på ei rute frå dalen og opp i Nordkopskaret.
Då turkartet Sunnmørsalpane vart laga, som eg var redaktør for, tok vi etter råd frå lokalkjende ut stisymbolet som elles låg inne på kartgrunnlaga her. Ruta skulle vere bratt og utsett, men nokon skulle likevel ha raudmerka den. Oppstigninga såg trasig ut frå avstand.
Eg visste at eit betre alternativ er å gå inn Hjelledalen, og gå opp ei bratt renne til ryggen mellom Råna og Midtre Regndalstind. Der låg skodda tung, og nysnøen låg kvit øvst i renna.
Etter å ha kome lenger inn i dalen såg oppstigninga til Nordkopskaret noko betre ut, og eg valde å prøve den. Eg omtalar ikkje denne meir i detalj her, men kan på ingen måte tilrå den som eit ruteval. Då er nok ruta opp til Rånaryggen langt betre og tryggare.
Turen ned til Haukåssetra gjennom Nordkopen gjekk i eit dalføre som ikkje er «ferdig laga» enno. Her pågår tydeleg prosessane som har skapt det vakre fjellandskapet vårt framleis.
Breen er stort sett vekk, men ras frå alle sider og vatn som fossar ned frå smeltande snøbredar pregar dalen. Etter middagsmat ved Haukåssetra gjekk eg vidare fram Langseterdalen til Storevatnet. Der fekk eg nyte det flotte kveldslyset på ein av favoritteltplassane mine.
Langseterdalen - Leira
Første etappa gjekk over Steinreset til Patchellhytta. Her møtte eg eit lite turlag på tre. Dei hadde valt å snu på turen til Slogen, då skodda låg og trykte i toppområdet. Turen gjekk vidare ned Skylstadbrekka, over den vakre Svidebrua frå 1832, og ned til Hotell Union Øye. Hotellet er eit vakkert trehotell frå 1891 i sveitserstil.
Lunsj på hotellet var ei kulinarisk oppleving! Den kunne like gjerne vore kalla middag, og eg kan gje gode skussmål for eit velsmakande måltid av høg kvalitet, som er eit slikt hotell verdig! På Øye fekk eg også «support» med reine lestar og utstyrsbytte. Eg pakka om til dagstursekk og la frå meg telt, sovepose, kokeutstyr med meir. Deileg å kunne gå vidare med lett sekk!
Véret hadde vorte gradvis finare og sola skein etter kvart frå klar, blå himmel. Turen gjekk frå Norang opp til Konedalen, der ei flott elv som renn i dramatiske juv og med fleire fossar akkompagnerte oppstiginga. Eg fekk nok ein gong gleda av å oppleve utsikta utover Hjørundfjorden frå ryggen ovanfor Viddal i kveldslys.
Dis i lufta fekk fjella til å framstå med blåne-bak-blåne-effekt, og dei spegla seg i fjorden. Terrenget ned til Viddal er svært bratt og kan fort by på utfordringar om ein ikkje finn råsa. Frå Leira var eg så heldig å få skyss til Bakkedalen for overnatting.
Bakkedalen - Standalhytta
Dagen starta med tungt skydekke og vått gras etter regn om natta. Det er nyleg rydda og merka god sti frå Bakkedalen og opp i Russadalen. I det eg nærma meg Kjerringkjeftane gjekk eg gjennom skoddeteppet og opp i sola, det er alltid ei flott oppleving. I løpet av ein rast på toppen tørka det meste av skodda bort og eg fekk nyte den spektakulære utsikta. Sola skein på nytt frå klar himmel.
Vidare gjekk turen langs ryggen mot nord og på fuktige mosegrodde småhamrar og snøfelt ned til Trollvatnet øvst i Kvamsetdalen. Her må ein gjere vegval i stilaust og noko krevjande terreng. Alternativt kan ein også velje ruta gjennom Bakkedalen til Rognestøyldalen. Frå Trollvatnet kom eg inn på stien frå Kvamsetdalen, opp til skaret på om lag 860 m og langs Fjellvatna. Vidare ned i Kvistaddalen. Halvveges ned grusvegen til Kvistad, stoppa ein bil med ein kjenning og kona hans. Dei hadde vore på Skårasalen, og lurte på kva eg dreiv med når eg gjekk slik langs vegen.
Eg fekk tilbod om skyss vidare ned i Bondalen, og kom til at det ville vere svært så uhøfleg å takke nei til det...
Dagens andre etappe gjekk frå Heimste Holen, opp til Høgreset, og vidare ned Nøvedalen. Forvirrande ny merking ved dalmunning frå Nøvedalen kan nok få ukjende til å velje denne ruta i staden for den tradisjonelle, som svingar mot vest og kjem ned til parkeringsplassen ved Dalegjerdet i Standaldalen.
Frå Dalegjerdet var det berre eit kort stykke på grusveg til Standalhytta, der eg overnatta i DNT-kvarteret.
LES OGSÅ: Derfor elsker de Slogen
Standalhytta - Brattheim
Morgonen starta slik dagen før hadde slutta, med fint vér og blå himmel. Medan eg gjekk der og såg meg rundt på kjende og kjære fjell, tenkte eg på kor uvanleg flott ruta opp Kvanndalen til Kvanndalsskaret og vidare til Molladalen er! Dei som ferdast her ofte kan lett oversjå det fantastiske fordi det også er kvardagsleg.
Det er ei kort, men bratt nedstigning til Lisjekoppen, der det er viktig å gjere rett ruteval. Her ligg også snøen lenge, og der kan vere utsett for steinsprang om sommaren og snøskred om vinteren. Vidare snarvegen ved Kråkekollen over til ruta opp til Molladalsskaret. Under rasten i Molladalsskaret tenkte eg med eit visst vemod på at no er turen snart fullført. Å slutte av på Melbøsetra var for så vidt etter planen, men det er då nokre kilometer igjen til fjordmunningen?
Då eg kom ned i Molladalen kjende eg at beina var friske nok til enno ei økt. Eg gjekk opp Jønshornrenna til Jønshornet, eller Ramoen som fjellet heiter på Vartdalssida. Frå toppen ringte eg og gav beskjed om at eg ikkje kom til å trenge henting på Melbøsetra likevel, men på Brattheim, som er ytste garden i Hjørundfjorden.
Eg tippa at eg kom til å kome fram klokka 21. Frå Jønshornet gjekk turen vidare ned i Oksegylskaret, opp og over ryggen på Rametinden, ned og forbi Gamlestøylen og vidare opp på Festøykollen, eller Romestrandhornet som det også heiter. Her gjekk eg ryggen som vender ut mot Vartdalsfjorden og kika ned på ferjeleiet der eg hadde reist nokre dagar før, i fugleperspektiv.
Turen ned til Brattheimsdalen gjekk greitt. Men på vegen ned fjellsida til Brattheim i bratt og gjengrodd skog og kratt, tenkte eg at her skulle nokon ha rydda ei rås!
Då eg runda gardsvegen og kom ned til mitt avtale fár heim att, var klokka 21:01. Eg sat med eit smil rundt munnen heile vegen heim, og fleire dagar etterpå også. Eg hadde hatt ein kjempeflott tur. Og eg hadde fått gjennomført noko som har lege i bakhovudet i mange år som ein uforløyst ide.
Det gjer godt!
RUTEBESKRIVELSE
Hjørundfjorden er ein 33 kilometer lang fjordarm av Storfjorden i kommunane Ørsta og Sykkylven på Sunnmøre.
Med spisse tindar på begge sider vert den av mange rekna som ein av dei vakraste fjordane i verda.
Fjella rundt Hjørundfjorden er Sunnmørsalpane sitt kjerneområde. Dei mest kjente er Jønshornet/Ramoen, Breitinden, Storhornet ved Store-Standal, Skårasalen, Hornindalsrokken, Jakta, Slogen, Råna.
Gunnar Wangen er naturfotograf, bosatt i Volda og lommekjent i Sunnmørsalpene.
